Język niemiecki występuje w różnych odmianach regionalnych, a każda z nich ma swoje unikalne cechy. Austria i Szwajcaria, mimo że korzystają z niemieckiego jako języka urzędowego, mają własne różnice w wymowie, słownictwie i niektórych aspektach gramatyki. Dzisiaj przyjrzymy się bliżej temu, jak niemiecki w Austrii i Szwajcarii różni się od standardowego niemieckiego używanego w Niemczech.
Różnice w wymowie
- Austria:
Austriacki niemiecki brzmi łagodniej i bardziej melodyjnie niż niemiecki standardowy. Przykłady:- r wymawiane jest często miękko, a nie głębokim gardłowym dźwiękiem.
- Samogłoski mogą być dłuższe, np. w słowach takich jak Schule (szkoła).
- Szwajcaria:
Niemiecki w Szwajcarii, szczególnie w dialektach, ma jeszcze bardziej charakterystyczne cechy:- ch bywa zastępowane np. przez k, np. Milch (mleko) wymawia się jako Milchli. W szwajcarskim niemieckim ch w Milchli może być wymawiane:
- Jako gardłowe, co przypomina niemieckie ach (ale delikatniejsze).
- Lub bardziej uproszczone, co w niektórych dialektach brzmi blisko k.
- Brak użycia v w słowach takich jak Vater – zamiast tego stosuje się w, np. Water.
- Wymowa ei i ie w Szwajcarii może być bardziej zbliżona do krótkich samogłoskowych dźwięków, np. kein może brzmieć jak kän.
- Akcent bywa bardziej „twardy” i krótki w porównaniu do niemieckiego standardowego.
- ch bywa zastępowane np. przez k, np. Milch (mleko) wymawia się jako Milchli. W szwajcarskim niemieckim ch w Milchli może być wymawiane:
3. Różnice w słownictwie
Austria i Szwajcaria mają wiele unikalnych słów, które różnią się od tych używanych w Niemczech. Oto najciekawsze przykłady:
| Standardowy niemiecki (Niemcy) | Austriacki niemiecki | Szwajcarski niemiecki |
|---|---|---|
| das Fahrrad (rower) | das Rad | das Velo |
| das Päckchen (paczka) | das Packerl | das Päckli |
| der Bahnhof (dworzec) | der Bahnof | die Station |
| der Junge (chłopiec) | der Bub | der Bueb |
| das Mädchen (dziewczyna) | das Dirndl | das Meitli |
| die Schlagsahne (bita śmietana) | der Schlagobers | der Rahm |
| die Kartoffeln (ziemniaki) | die Erdäpfel | die Härdöpfel |
| das Einkaufen (zakupy) | das Einkaufen | das Lädele |
| das Brötchen (bułka) | die Semmel | das Weggli |
| die Tüte (torba) | das Sackerl | der Sack |
| das Krankenhaus (szpital) | das Spital | das Spital |
3. Różnice w rodzajnikach
Różnice w rodzajnikach są kolejną istotną cechą odróżniającą niemiecki w Niemczech, Austrii i Szwajcarii. Niektóre słowa mogą mieć inny rodzajnik w różnych regionach, co może zaskoczyć osoby uczące się niemieckiego w jednym z tych krajów. Z czego to wynika? Austriacki niemiecki i szwajcarski niemiecki rozwijały się pod wpływem lokalnych dialektów, języków sąsiednich (np. w Szwajcarii wpływy francuskiego i włoskiego) oraz tradycji językowych. Przykładowo, der Butter w Szwajcarii pochodzi z lokalnych dialektów, gdzie masło tradycyjnie było traktowane jako rzeczownik męski.
| Standardowy niemiecki (Niemcy) | Austriacki niemiecki | Szwajcarski niemiecki |
|---|---|---|
| die Butter (masło) | die Butter | der Butter |
| das Joghurt (jogurt) | der Joghurt | das Joghurt |
| die Couch (kanapa) | das Couch | das Couch |
| die E-Mail (e-mail) | das E-Mail | das E-Mail |
| das Radio (radio) | der Radio | das Radio |
| die Zwiebel (cebula) | die Zwiebel | der Zwiebel |
4. Różnice gramatyczne
- Skracanie form czasowników w Szwajcarii:
W Szwajcarii czasowniki w pierwszej osobie liczby mnogiej (my) często kończą się na -e zamiast -en:- Niemcy: Wir machen
- Szwajcaria: Mir mache
- Oficjalne zwroty w Austrii:
Austriacy preferują bardziej formalne i uprzejme konstrukcje, np.:- Niemcy: Guten Tag!
- Austria: Grüß Gott! (dosłownie: „Szczęść Boże”).
5. Dialekty – jeszcze większe różnice
Dialekty w Austrii i Szwajcarii są znacznie bardziej powszechne niż w Niemczech. W Szwajcarii dominują dialekty Schweizerdeutsch, które mogą być niemal niezrozumiałe dla osoby znającej tylko standardowy niemiecki! Przykład różnic:
- Niemcy: Wie geht es dir? (Jak się masz?)
- Austria: Wie geht’s dir?
- Szwajcaria: Wie goht’s dir?
Niemiecki w Niemczech, Austrii i Szwajcarii jest jak trzy gałęzie tego samego drzewa – podobne, ale z własnymi, unikalnymi cechami. Jeśli planujesz podróż do jednego z tych krajów, warto nauczyć się kilku lokalnych słówek i zapoznać z regionalną wymową. Dzięki temu szybciej zyskasz sympatię mieszkańców i lepiej zrozumiesz ich kulturę!
Zdjęcie: Nextvoyage, pexels